Staropolski zakwas buraczany na anemię i odporność – działanie, właściwości, przepis na samodzielne wykonanie

Od samego początku swojego istnienia kuchnia polska słynęła z wszelkiego rodzaju zakwasów i to nie bez powodu! Oprócz oczywistych walorów smakowych przetwory kiszone mają inną, ogromną zaletę: są zbawienne dla naszego zdrowia! Dlatego tym lepiej, że po czasowym odejściu w niełaskę, znowu goszczą na naszych stołach.

Szczególnie cennym produktem tego typu jest zakwas buraczany, dzięki któremu nie tylko przygotujesz przepyszny barszcz wigilijny, ale i zapewnisz sobie całą gamę witamin i innych składników odżywczych!

Czym jest zakwas buraczany?

Zakwas buraczany jest otrzymywany wskutek fermentacji surowych, dokładnie obranych i pokrojonych buraków w osolonej wodzie. Cały proces zazwyczaj trwa od pięciu do siedmiu dni, w zależności od temperatury. Najbardziej wskazana jest jednak temperatura pokojowa. Dobry zakwas z buraków jest idealnie płynny i ma intensywnie nasyconą, nieprzejrzystą barwę.

Obecnie coraz częściej można go kupić nie tylko w sklepach ze zdrową żywnością czy małych stoiskach z własnymi wyrobami, ale i w popularnych supermarketach. Jednak zdecydowanie najtańszy i najlepszej jakości będzie własnoręcznie przygotowany domowy zakwas z buraków. Wówczas mamy pełną kontrolę nad jego smakiem i pewność co do jego jakości.

Jego zastosowanie jest wielorakie! Można z niego przygotować aromatyczny, domowy barszcz, ale też pić codziennie jako zdrowy, nawadniający i orzeźwiający napój. Dobrym pomysłem jest także dodanie go do ostudzonej zupy. Ważne, aby była ona rzeczywiście ostudzona. Jeżeli zależy nam na wszystkich zdrowotnych właściwościach zakwasu, a nie tylko buraków, nie gotujmy go! Ugotowanie zakwasu go spasteryzuje!

Właściwości odżywcze zakwasu z buraków

Należy na wstępie kategorycznie zaznaczyć, że zakwas buraczany nie jest tym samym, co sok z buraków! Są czymś zupełnie innym. Mają różne działanie oraz smak. Choć oba napoje są niezwykle zdrowe, zakwas, jako produkt ciągle fermentujący, ma szereg innych unikalnych dla niego pożądanych właściwości.

Przede wszystkim same buraki są jednymi z najbardziej wartościowych warzyw. Jest dobrym źródłem żelaza, antyoksydantów (które mają działanie przeciwrakowe i regenerujące) i kwasu foliowego – szczególnie ważnego dla kobiet planujących ciążę. Zawiera także witaminę B1, C oraz beta-karoten. Zakwas z kolei, oprócz tych składników odżywczych, ma jeszcze dodatkowe zalety. Jedną z nich jest wyższa niż w soku zawartość witaminy C, gdyż fermentacja zapobiega jej rozpadowi witaminy C.

Zakwas z buraków, jako naturalny prebiotyk, a także ze względu na wysoką zawartość błonnika i kwasu mlekowego, ma zbawienny wpływ na trawienie i pracę jelit. Dodatkowo niska zawartość cukru (za co odpowiedzialna jest fermentacja) obniża kaloryczność napoju i sprzyja przyswojeniu wartości odżywczych przez organizm.

Picie należy rozpoczynać od dawek niewielkich, nawet od 1/4 czy 1/3 standardowej szklanki. Z czasem można ilość zwiększać, jednak wciąż należy pamiętać o umiarze. Maksymalna dawka to szklanka dziennie. Szczególnie polecane jest picie go na czczo. Idealnie przygotuje on układ trawienny do śniadania, a także nawodni organizm po nocy. Ze względu na to działania wspomagające pracę żołądka i jelit, niewskazane jest rozcieńczanie go wodą.

 

Zakwas z buraka – korzyści zdrowotne płynące z picia

• wysoka zawartość żelaza sprzyja leczeniu anemii oraz jej zapobiega,  wzmacnia krew (ma właściwości krwiotwórcze)
• wysoka zawartość błonnika, kwasu mlekowego i prebiotyków pomaga we właściwej pracy jelit, dba o ich florę bakteryjną: zapobiega zaparciom i biegunkom
• witaminy C, B1 i A wzmacniają system odpornościowy
• żelazo reguluje ciśnienie krwi i zapobiega zakrzepom
• pomaga w utrzymaniu optymalnego poziomu cholesterolu
• kwas mlekowy i dobre bakterie ułatwiają trawienie i pozwalają uniknąć niestrawności
• dobre bakterie, witaminy oraz wysoka zawartść błonnika przyśpieszają metabolizm, stanowiąc nieocenioną pomoc w procesie odchudzania (błonnik dodatkowo ogranicza poczucie głodu)
• antyoksydanty, które mają działanie antyrakowe, pomagają w rekonwalescencji po chorobie nowotworowej
• wysoka zawartość kwasu foliowego jest szczególnie ważna dla kobiet planujących ciążę lub w ciąży będących: zapobiega poważnym chorobom i wadom płodu!

 

Przepis na domowy zakwas z buraków

Jak wyżej wspomniano, zakwas buraczany najlepiej przygotować samodzielnie. Wówczas nie tylko mamy pewność co do jego jakości i jest to niesamowicie opłacalne finansowo, ale i możemy bezproblemowo wpłynąć na jego smak. Proces przygotowywania nie jest problematyczny czy skomplikowany.  W internecie można znaleźć wiele sposobów i receptur na domowy zakwas buraczany. Warto w tym zakresie poeksperymentować, należy jednak trzymać się kilku kluczowych zasad.

Poniżej prezentujemy najprostszy z możliwych przepis na ten przysmak, będący dobrą bazą i punktem wyjścia dla samodzielnego kiszenia buraków. W zależności od potrzeb i osobistych gustów kulinarnych można go modyfikować, np. dodając czosnku czy chleba bądź ograniczając ilość soli.

 

Składniki:

• buraki (mogą być z uprawy ekologicznej, ale nie jest to konieczne
• woda (na 1 kilogram buraków powinny przypadać 2 litry wody)
• sól (1 łyżeczka na 1 litr wody)
• opcjonalnie: czosnek
• opcjonalnie: kromka chleba na zakwasie (przyśpiesza proces fermentacji i, w zależności od rodzaju chleba, dodaje wyjątkowych nut smakowych)
• Uwaga! Jeżeli chcemy chleba dodać, musi to być koniecznie chleb na zakwasie, a nie chleb drożdżowy z dodatkiem zakwasu. Jeżeli nie mamy pewności, jaki konkretnie chleb mamy, nie dodawajmy go do receptury. Wówczas nasza kiszonka może nie wyjść lub spleśnieć!

Bardzo istotne jest także przechowywanie produktu w szkle. Plastik jest wysoce niewskazany i może spowodować spleśnienie napoju!

Także nie dodajemy octu, cukru ani innych tego typu składników. Do zakwasu potrzebne są tylko buraki, woda i sól. Ewentualnie, ze względu na walory smakowe, można go przyprawić jeszcze wędzoną śliwką lub jabłkiem.

Ze względu na to, że jest on niepasteryzowany, przydatność spożycia wynosi do pół roku. Zakwasu starszego niż 6 miesięcy, z różnych przyczyn, nie powinno się pić.

 

Sposób przygotowania:

1. Przegotować i ostudzić osoloną wodę.
2. Dokładnie umyć, obrać i pokroić buraki na plasterki. Dla pewności można je wyczyścić szczoteczką, buraki muszą być bezwzględnie czyste.
3. Ciasno poukładać pokrojone buraki do szklanego słoika bądź butelki (ale to będzie trudniejsze).
4. Opcjonalnie dodać obrany i przekrojony ząbek czosnku i/lub kromkę chleba.
5. Zalać solanką. Uwaga! Buraki nie mogą wystawać!
6. Słoik lub butelkę zakręcić i odstawić w temperaturze pokojowej do ciemnego miejsca. Dla pewności można owinąć szmatką.
7. Po 5-7 dniach zakwas powinien być gotowy!
8. Uwaga! Gotowy produkt dalej fermentuje. Bąbelki i lekkie bulgotanie nie jest powodem do niepokoju.

 

Czy są jakieś przeciwwskazania do picia zakwasu buraczanego?

Jest to produkt niezwykle bezpieczny. Zaleca się go nawet kobietom w ciąży czy karmiącym. Spożywanie go w umiarze nie powinno być problematyczne także dla diabetyków (fermentacja obniża zawartość cukru w produkcie) czy osób unikających z przyczyn zdrowotnych spożywania soli. Zresztą podczas przygotowywania można także zmniejszyć jej zawartość. Nie należy jej jednak zupełnie eliminować. Zakwas wówczas nie wyjdzie!